Help, blokkade!
Column van Wereldmeisje
april 2012
Zo lang als ik me herinner, heb ik een talent voor mezelf op mijn eiland terugtrekken. Als peuter heb ik me erg lang vermaakt in de box. Toen ik eenmaal kon lezen, wist ik van geen ophouden. Het is dat de bibliobus geen geld aan mijn boekengeleen kon verdienen anders waren ze schatrijk geworden! Naast lezen heb ik ook heel wat afgepuzzeld en was ik vaak druk met structuren ontdekken: in cijfers, letters, ruimtes, voorwerpen, ‘wetenschappelijke’ onderwerpen, kaarten en plaatsen. Mijn niet te meten denksnelheid rent gelijk op met ontelbare ontdekte structuren en verslonden boeken. Het terugtrekken op mijn eiland deed me vaak goed. Het beschermde me tegen alle mensen, geluiden, bewegingen en kleuren die te pas en te onpas mijn hoofd inrenden. Al die structuurontdekkerij gaf me grip op mijn omgeving. En dat is nog steeds zo.
Tot zover de positieve, grappige en goede kanten van dit terugtrekken. Het gaat hier eigenlijk om een dubieus talent, want tot op de dag van vandaag houdt het vaak ook het acuut verbreken van contact met mijn omgeving in. Behalve bij een te veel aan prikkels, doe ik het ook bij angst en paniek, boosheid van de ander, niet weten wat ik moet zeggen/doen/denken, mijn innerlijke sensaties niet kunnen benoemen, de ander niet begrijpen, zomaar iets over mezelf moeten vertellen, niet mee kunnen komen in een groepsgesprek, in de war raken van een vraag, de telefoon die rinkelt, iets vragen aan een winkelmedewerker, een instructie van de ander op moeten volgen, en zo kan ik nog veel meer voorbeelden geven. Het zijn stuk voor stuk situaties en momenten dat ik acuut in chaos verval. Mijn hersenpan doet het dan gewoon niet meer. Ik val pardoes in een groot gat van lege chaos en onwetendheid. Een elementaire grenzeloosheid. Dan val ik stil, omhult angst me en trek ik mij acuut terug op mijn eiland. De val is onleefbaar.
In feite raak ik in al die situaties geblokkeerd. De simpelste dingen weet ik dan niet meer. Elk overzicht over omgeving, taken, deelstappen, lichaamsfuncties, gedachten, gevoel en taal valt gewoon weg. Out of the screen. Dan begint het razendsnel mijn hoofd doorrennen, op zoek naar de aan-knop. Een voortdurend ‘resetten’, net zo lang tot mijn hersenpan het weer doet. Dan kan ik weer uit de blokkade komen. Blokkades kunnen slechts enkele secondes duren, maar ook minuten en als ik erg chaos-gevoelig ben zelfs een uur of langer. Uit sommigen kan ik alleen komen als de druk van iets moeten wegvalt. De telefoon kan dagen rinkelen en nog neem ik niet op. Mijn partner kan eindeloos wachten op dat ik de winkelmedewerker vraag waar iets ligt.
Ik heb lang niet geweten dat al die situaties en al dat geblokkeer met elkaar te maken hadden. Omdat ik altijd met extreme interne angst reageerde en ik een erg beangstigende jeugd heb gehad, verklaarde mijn jeugd genoeg. Toen ik eenmaal wist van mijn autisme, kwam ik er achter dat mensen met autismelast kunnen hebben van doe- en denkblokkades en van selectief mutisme, een tijdelijk onvermogen tot praten. De een reageert hierop met woede, de ander met angst en tranen en een derde met een lang verblijf op zijn eiland. Overprikkeling is hier niet de grote boosdoener, maar een grote kink in de kabel van de informatieverwerking. Of de informatie nu van buiten naar binnen gaat, van binnen naar buiten, of zich geheel binnenin afspeelt.
Helaas heb ik nog maar weinig informatie over deze typische auti-blokkades kunnen vinden. Over hoe het werkt, hoe ik kan leren er op te anticiperen en hoe ik er weer uit kan komen. De blokkades overvallen me vaak en dat maakt ze extra naar. Dat ik er zo weinig over kan vinden, komt volgens mij ook omdat het voor mensen zonder autisme heel moeilijk te begrijpen en in te voelen is wat er daadwerkelijk gebeurt als ze optreden. Wat het echt betekent om die elementaire grenzeloosheid te ervaren, die val, het echt even niets meer weten, het geen enkele taal of ordening hebben. Ik hoop dat deze column helpt om meer informatie over deze auti-blokkades te krijgen, door jullie reacties (die ik graag ontvang!) en doordat er meer over geschreven en gedeeld gaat worden. Juist bij een onderwerp als dit is het verzamelen van ervaringskennis van heel groot belang. Alvast mijn dank aan jullie!
