Ik ben een 45-jarige moedermanager met Asperger, ik heb twee puberzonen (met ASS) van 19 en 16 jaar, die de nodige aandacht vergen. Gelukkig zorgt mijn altijd geduldige en rustige man, een NT’er, voor de nodige stabiliteit in ons hectische huishouden van Jan Steen.
(NT=neuro-typical/ persoon zonder autisme)
Mijn hele leven ben ik op zoek naar een tandarts die aan mijn hooggespannen verwachtingen voldoet, maar iedere keer tref ik weer een foute tandarts. Inmiddels beschik ik over een ellenlange lijst met bezochte tandartsen, omdat het me maar niet lukt om een band op te bouwen en voldoende vertrouwen te krijgen.
Mijn jeugdtrauma begon in de zeventiger jaren toen het fenomeen schooltandarts nog bestond. Vrolijk fluitend en nietsvermoedend kwam je ‘s morgens op school en dan zag je ineens een touringcar geparkeerd staan, die alle kinderen die ochtend naar de slachtbank zou leiden. Deze touringcar was een ware nachtmerriebus. Het liefst wilde ik meteen rechtsomkeert maken als ik deze bus zag, maar ik was een braaf kind en liet me geheel onvrijwillig afzetten bij het tandheelkundig centrum.
Daar werden we opgewacht door een vrolijk team gehuld in witte jassen met een smetteloze witte glimlach. Eerst werden we bezig gehouden met filmpjes over gebitmannetjes die je gebit ruineren bij onvoldoende tandverzorging. Er was zelfs een complete speelkamer met speelgoed waar je als kind alleen maar van kon dromen. Helaas werd je vlak daarna geconfronteerd met het team van tandartsen van wie de glimlach ineens niet meer zo vriendelijk was. Mijn angst voor de schooltandarts resulteerde in een grote haat tegen alle tandartsen.
Bij mijn reguliere tandarts weigerde ik als kind om mijn mond open te doen en dreef ik mijn moeder iedere keer tot wanhoop. Op het laatst stuurde ze mijn vader met me mee, maar dat was ook niet succesvol, want toen beet ik gewoon in de vingers van de tandarts.
Later had ik een Chinese tandarts die iedere keer onverstaanbaar en met een zwaar accent riep: “mond open, verder open, tong weg” alsof hij een of ander Chinees gerecht aan het opnoemen was. Deze tandarts was niet erg deskundig en heeft mijn gebit een hoop schade toegebracht.
Op een gegeven moment dacht ik de oplossing gevonden te hebben voor mijn tandartstrauma. Ik kwam bij een tandarts met hele grote handen als kolenschoppen en met een trouwe hondenblik. Vol vertrouwen ging ik iedere keer in de tandartsstoel liggen zonder enige angst. Deze tandarts was heel erg rustig en ik kon hem gewoon verstaan. Hij heeft mij uiteindelijk van mijn angst afgeholpen. Het geheim van deze tandarts was namelijk dat hij helemaal niets deed. Mijn gebit was altijd perfect in orde, nooit had ik gaatjes.
Deze praktijk was echter niet bij mij in de buurt, dus toen er op loopafstand van mijn huis een nieuwe tandartspraktijk werd geopend, wisselde ik opnieuw van tandarts.
De praktijk was gelegen in een monumentale boerderij en alles was geheel in de stijl van Jan des Bouvrie, zeer minimalistisch en witter dan wit. Binnen een jaar tijd maakte ik kennis met allerlei heren en dames die zich tandarts noemden.
Sommige hadden een zwaar Duits accent en met een monddoekje voor kon je ze nauwelijks verstaan, dus van enige communicatie was geen sprake. In een rap tempo volgden ze elkaar op, want het leek wel alsof er een mysterieuze ziekte rondwaarde in deze praktijk. Bij iedere afspraak was het weer een verrassing wie je aan zou treffen, al deze veranderingen waren niet echt bevorderlijk voor iemand met autisme.
Een zeer aangename verrassing was Davide, met een erg aantrekkelijk uiterlijk. Er zat echter een addertje onder het gras, want naast tandarts was hij ook piloot, een zeer vreemde combinatie om steeds te moeten switchen van cockpitstoel naar tandartsstoel. Vaak zat hij nog met zijn hoofd in de wolken of had hij last van een jetlag na een intercontinentale vlucht en dan moest hij meteen daarna mijn gebit inspecteren, dat geeft weinig vertrouwen.
Ook al was het liefde op het eerste gezicht, alleen een aantrekkelijke buitenkant is niet voldoende voor een tandartsrelatie. Na een mislukte wortelkanaalbehandeling bij een vrouwelijke collega, die meteen daarna haar ontslag nam, begaf ik me noodgedwongen opnieuw op de markt om te kijken of ik een match kon vinden met wie het klikte. Ik speurde alle internetsites af, op zoek naar een tandarts in de buurt.
Mijn huidige tandarts heeft een naam die niet uit te spreken is, laat staan dat ik zijn naam kan onthouden. Bij onze eerste afspraak dacht ik eindelijk de perfecte tandarts gevonden te hebben, maar nu na een aantal afspraken komen de eerste deukjes in onze relatie. Het verloopt niet goed met onze communicatie, we begrijpen elkaar gewoon niet. Telkens kom ik hevig geëmotioneerd thuis na een tandartsbezoek, omdat hij mijn ingewikkelde vragen niet kan beantwoorden. Inmiddels heb ik al meerdere gesprekken met hem achter de rug. Hij zegt dat ik niet goed naar hem luister en dat hij alles al vaak genoeg uitgelegd heeft, maar hij zegt iedere keer tegenstrijdige dingen, waardoor het voor mij niet duidelijk wordt wat hij bedoelt. Ik word hier heel erg onzeker van.
Op een gegeven moment ben ik zo geconcentreerd bezig om alle informatie in mijn hoofd op te slaan dat het lijkt alsof mijn tandarts zich in een andere ruimte bevindt. Ik hoor wel zijn stem, maar het dringt niet langer tot mij door wat hij zegt, het lijkt alsof ik in een soort hypnose zit. Hij komt niet met oplossingen en blijft vaag, waardoor ik aan zijn deskundigheid begin te twijfelen. Ik ben nu aan het overwegen om toch nog een keer de stap te wagen en te kijken of het gras aan de overkant van de buren echt groener is. Dit keer ga ik echter voor een blind date, want ik lig toch altijd met mijn ogen dicht in de tandartsstoel.
Deze column zou een luchtige column in een damestijdschrift kunnen zijn, de trieste waarheid is echter dat ik iedere keer weer geconfronteerd wordt met de miscommunicatie tussen mij en allerlei specialisten op medisch gebied. Door mijn autisme stuit ik iedere keer op een muur van onbegrip, het lijkt alsof we allebei een hele andere taal spreken.
Aan de buitenkant is mijn autisme niet te zien en ik heb niet altijd zin om mijn speciale gebruiksaanwijzing uit te leggen. Wat zou de wereld er anders uit zien als alle medische specialisten naast hun medische opleiding ook een opleiding in de psychologie zouden volgen. Voor mensen met een verstandelijke beperking zijn er speciale tandartsen, maar mensen met Asperger zijn aangewezen op gewone tandartsen, die niets afweten van mijn onzichtbare handicap.
Ik zal dus nog vaak mijn hoofd stoten in mijn zoektocht naar de perfecte tandarts, maar bij dezen hou ik me aanbevolen voor de ultieme tip voor een tandarts in de omgeving van Utrecht, die ervaring heeft met autistische patiënten.
Petra van der Steen
Petra van der Steen ontvangt graag reacties op haar ervaringsverhalen. Je kunt haar een bericht sturen via dit formulier.
